Trung tâm Điện lực Phú Mỹ gần 30 năm qua là 'trái tim năng lượng' miền Nam, biểu tượng trưởng thành ngành điện Việt Nam, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, an sinh xã hội, đặc biệt ý nghĩa trong dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Ra đời từ nhu cầu bức thiết

Những năm 1990, trước áp lực nhu cầu điện năng tăng cao, Chính phủ quyết định xây dựng Trung tâm Điện lực Phú Mỹ tại Bà Rịa - Vũng Tàu (nay thuộc TP.HCM), vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây là quyết sách chiến lược, gắn với tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Trong giai đoạn 1997 - 2003, hàng loạt dự án nhà máy điện tại Trung tâm Điện lực Phú Mỹ được triển khai và đưa vào vận hành, gồm: Phú Mỹ 2.1, Phú Mỹ 2.1 mở rộng, Phú Mỹ 1, Phú Mỹ 2.2 BOT, Phú Mỹ 3 BOT và Phú Mỹ 4. Tổ hợp này hình thành cụm nhiệt điện khí chu trình hỗn hợp hiện đại, sử dụng nguồn khí từ thềm lục địa phía Nam, đánh dấu bước tiến vượt bậc về công nghệ và khẳng định tầm nhìn hội nhập của ngành điện lực Việt Nam.

Hiện nay, Công ty Nhiệt điện Phú Mỹ (thuộc Tổng công ty Phát điện 3 EVNGENCO3) đảm trách quản lý, vận hành 4 nhà máy với tổng công suất 2.540 MW.

Phát triển vượt bậc

Đầu thập niên 2000, Trung tâm Điện lực Phú Mỹ đã vươn lên trở thành một trong những cơ sở sản xuất điện lớn nhất cả nước với công suất trên 4.000 MW, cung cấp khoảng 40% sản lượng điện miền Nam và gần 30% sản lượng điện quốc gia.

Các nhà máy tại đây ứng dụng công nghệ tiên tiến của những tập đoàn hàng đầu thế giới như Mitsubishi (Nhật Bản), General Electric (Mỹ), ABB (Pháp), Alstom (Thụy Sĩ) và Siemens (Đức). Việc vận hành an toàn, ổn định và hiệu quả đã khẳng định năng lực, trí tuệ cùng tinh thần trách nhiệm của đội ngũ kỹ sư, công nhân Việt Nam. Đồng thời, Trung tâm cũng thu hút sự hiện diện của nhiều nhà đầu tư lớn như EDF, BP, Sembcorp, góp phần đưa ngành điện Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn với khu vực và thế giới.

Không chỉ đóng vai trò nguồn điện chủ lực, Trung tâm Điện lực Phú Mỹ còn là hình mẫu trong việc khai thác hiệu quả tài nguyên khí để phát điện, giảm phụ thuộc vào nhiệt điện than và thủy điện, đồng thời tạo động lực phát triển hạ tầng khí, điện, đạm cho nền kinh tế.

Đồng hành cùng đất nước trong kỷ nguyên mới

Trong hơn 28 năm hoạt động, Trung tâm Điện lực Phú Mỹ luôn giữ vai trò then chốt trong hệ thống điện quốc gia. Dưới sự chỉ đạo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Phát điện 3 cùng sự phối hợp của Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (nay là NSMO) và các đơn vị liên quan, các nhà máy điện Phú Mỹ đã sản xuất hơn 300 tỉ kWh điện, với hơn 1,3 triệu giờ vận hành an toàn, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, đặc biệt trong giai đoạn công nghiệp hóa, đô thị hóa mạnh mẽ.

Không chỉ là nguồn điện chủ lực, Trung tâm còn đóng góp lớn cho tăng trưởng GDP, nguồn thu ngân sách và sự phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam. Đây cũng là nơi đào tạo nhiều thế hệ kỹ sư, công nhân lành nghề, tạo lực lượng nòng cốt cho các dự án điện trên cả nước.

Trước sự phát triển của năng lượng tái tạo, Trung tâm đã chuyển đổi linh hoạt từ vai trò chạy nền sang chạy phủ đỉnh, bảo đảm ổn định hệ thống điện. Với ưu thế hiệu suất cao, khởi động nhanh và khả năng vận hành đa dạng, các tổ máy tua-bin khí đáp ứng tốt yêu cầu huy động trong thị trường điện cạnh tranh.

Giai đoạn 2021 - 2024, số lần khởi động, dừng máy tăng mạnh, có năm lên đến 914 lần, nhưng nhờ tinh thần trách nhiệm cao cùng hệ thống quản trị khoa học, các nhà máy vẫn duy trì công suất thiết kế, trở thành điểm tựa tin cậy, nhất là vào cao điểm mùa khô. Đồng thời, nhiều sáng kiến kỹ thuật, giải pháp công nghệ mới đã được áp dụng, nâng cao độ tin cậy, giảm sự cố, cải thiện hiệu suất và tăng mức độ tự động hóa.

Tuy vậy, thách thức lớn đang hiện hữu khi nhu cầu hệ thống chỉ khai thác khoảng 30% công suất nhà máy, trong khi nguồn khí trong nước suy giảm, chỉ đáp ứng 30% - 40% nhu cầu vận hành toàn tải. Do đó, bổ sung khí LNG là xu thế tất yếu để bảo đảm phát triển bền vững của Trung tâm Điện lực Phú Mỹ và giữ vững an ninh năng lượng quốc gia.

Trái tim năng lượng của miền Nam

Năm 2025, cột mốc kỷ niệm 80 năm thành lập nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, Trung tâm Điện lực Phú Mỹ tiếp tục khẳng định vai trò "trái tim năng lượng miền Nam". Tập thể đơn vị quyết tâm giữ vững truyền thống, đẩy mạnh chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ hiện đại.

Song song đó, Trung tâm theo dõi chặt chẽ các nghiên cứu quốc tế về việc trộn Hydrogen với khí tự nhiên, cũng như khả năng thu giữ, tái sử dụng carbon, góp phần cùng ngành điện lực hiện thực hóa mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Đồng thời, khai thác tối ưu, hài hòa các nguồn lực năng lượng sẵn có của đất nước.

Hành trình gần 30 năm kiên trì cống hiến của Trung tâm Điện lực Phú Mỹ là minh chứng sinh động trong bức tranh 80 năm xây dựng, bảo vệ và phát triển Tổ quốc. Từ một công trình trọng điểm quốc gia, nơi đây đã trở thành biểu tượng của trí tuệ, bản lĩnh và khát vọng vươn lên của ngành điện Việt Nam.

Đó không chỉ là niềm tự hào của các thế hệ cán bộ, kỹ sư, công nhân gắn bó với Trung tâm, mà còn là động lực lớn cho mai sau, giữ vững dòng điện xuyên suốt, lan tỏa niềm tin, sức mạnh và khát vọng Việt Nam trên hành trình hội nhập, phát triển, sẵn sàng phụng sự cho kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.